SİBER ZORBALIK

 

SİBER ZORBALIK NEDİR?

Siber zorbalık, telefon, tablet, bilgisayar vb. teknoloji aletleri aracılığıyla bir şahsa; tekrarlı şekilde psikolojik olarak şiddet uygulanmasıdır. Genelde hakaret, şantaj, küçük dürücü vb. hareketlerde bulunur. Genel olarak çocuk ve lise çağındaki gençlerde sıklıkla görülür. Siber zorbalığın, geleneksel zorbalıktan farkı illa ki yüz yüze veya fiziksel şiddet olarak olmasına, görmesine gerek yok. Siber zorbanın internete erişmesi yeterlidir. Siber zorba yakın çevreden olduğu gibi anonim de olabilir.

İnternet kullanımı çocuk ve gençlerde yaygın olduğu için mağdurlar yine en fazla bu kitlede görülüyor. Bu ortamda anonim hesaplar kolay açıldığı için, rahat bir şekilde saldırıda b
ulunabilirler.

 NERELERDE GÖRÜLÜR?

-         Sosyal Medya ağları,

-         SMS,

-         Anlık mesajlaşma servisleri (WhatsApp, Messenger, DM’ler gibi),

-         E-postalar.

 

BAZI ÇEŞİTLİ ZORBALIKLAR

Sahte Hesaplar: Kurbanın adına sahte hesap açarak, paylaşımlar yapmak.

Troll: Kasten ve maksat amaçlı yapılan kışkırtıcı, sabote hareketler.

Dışlama: Arkadaş ortamında, bir kişiye ayrımcılık yapma.

Dedikodu: Mağdur hakkında yanıltıcı, sahte dedikodular çıkarma.

İfşa: Mağdurun sosyal medya hesaplarını ele geçirerek, onun saygınlığını azaltacak, kızartacak eylemleri ortaya çıkartılması. İnternet derinliğine ulaşacağı için buradan bu görüntüleri tamamen kaldırmak neredeyse imkansızdır.

Anonimlik: Kişi kimliği belirsiz olduğu için mağduru sürekli olarak rahatsız edebilir.

Suçlama: Suçlama yoluyla; biri veya birileri, çocuğunuzun dijital saygınlığını ve arkadaş ilişkilerini zedelemek için onu küçük düşürecek paylaşımlar yapabilirler. Genellikle bu saldırılar kişiseldir ve mağdurda öfke yaratır.

 

SİBER ZORBALIK MAĞDURLARINDA GÖRÜLEN BELİRTİLER NELERDİR?

-         İnternet veya mobil cihazları kullandıktan sonra duygusal olarak öfkelenmek

-         Dijital yaşamı hakkında aşırı korumacı davranışlar

-         Aile üyelerinden, arkadaşlar ve genel rutin aktivitelerden uzaklaşmak

-         Okul ve grup toplantılarından uzaklaşmak, kaçınmak

-         Ders performansı ve akademik başarının düşmesi

-         Evde sürekli kızgın, öfkeli ve tedirgin davranışlar sergilemek

-         Ruh halinde, davranışlarında, uyku ve iştah düzeninde sürekli değişimler

-         Alışılmışın dışında; bilgisayar ve telefon gibi cihazları kullanmayı bırakmak ya da uzaklaşmaya çalışmak

-         Anlık ileti, mesaj ya da e-posta geldiğinde gergin ve aceleci davranmak

-         Bilgisayar ve telefon kullanımına ilişkin tartışmalardan kaçınmak

 

Kısaca; Ruhsal- kızgınlık, mahcubiyet, aptal yerine konma hissi, hatta öfke

Duygusal- utanç hissi ya da sevilen şeylere karşı ilgi kaybı

Fiziksel- yorgunluk (uyuyamama) ya da karın ağrısı ve baş ağrısı gibi semptomlar yaşamak

Komik duruma düşme ya da başkaları tarafından rahatsız edilme endişesi insanları sorunu dillendirmekten ya da çözmeye çalışmaktan alıkoyabilir. Bazı aşırı örneklerde siber zorbalık insanların kendi yaşamlarını sonlandırmalarına bile yol açabilir. Siber zorbalık bizi pek çok yoldan etkileyebilir. Ancak bunların aşılması ve insanların yeniden özgüvenlerine ve sağlıklarına kavuşmaları mümkündür.

 SİBER ZORBALIK ÖRNEKLERİ

Tehditler ve küçük düşürmek, siber zorbalık örnekleri arasında en yaygınlarıdır.

-         Facebook, Twitter ve İnstagram gibi sosyal ağ siteleri aracılığıyla; rahatsız edici, tehdit veya hakaret içeren mesaj ve içeriklerin paylaşılması,

-         Diğer insanların görmesini istemeyeceğinizin fotoğraf, video veya görüntülerinizin izniniz olmaksızın herkese açık olacak şekilde paylaşılması,

-         Kişi hakkında dedikodu veya yalan içeriklerin mail veya sosyal ağlar aracılığıyla yayılmaya çalışılması,

-         Kişinin hesap şifresinin ele geçirilmeye çalışılması veya sahte bir hesap aracılığıyla taklit ve zararlı paylaşımların yapılması,

-         Sosyal medyada birine dair görülmesi istenmeyen fotoğraflar veya mesajların yayınlanması,

-         Rahatsız edici, taciz ve tehdit boyutuna ulaşan mesajların gönderilmesi,

-         Birine dair parodi amacıyla sahte hesapların oluşturulması ya da gerçekçi görünen bir sahte hesap oluşturularak kişinin kendisiymiş gibi eyleme geçilmesi,

-         Virüsler ve çeşitli Trojan yazılımları yardımıyla kurbanın bilgisayarlarındaki kişisel dosya, klasör ve verilere erişilmesi,

-         Mesaj saldırıları ve spam gibi yöntemler kullanılarak, kişilerin rahatsız edilmeye çalışılması,

-         Sözlü, yazılı veya video içerik olarak kişinin kişilik haklarına, etnik kökenine vb. özelliklerine karşı saldırılarda bulunmak.

 

SİBER ZORBALIK NASIL ÖNLENİR?

Öncelikle kendimizi veya çocuğumuzu internetten mahrum bırakmak etkili bir çözüm değildir.

-         Birçok çocuk zorbalığa uğradığını ailelerine söylemez; internetten mahrum kalacağını ve sonuç elde edemeyeceğini düşündükleri için. Ancak bu doğru değildir. Eğer siber zorbalığa maruz kalıyorsak yapılması gereken ailemize bunu bildirmektir. Hiçbir ebeveyn çocuğunun şiddete maruz kalmasını kabullenemez ve bu yüzden çözüm yolları aramaya başlar,

-         Eğer zorba, mesajlar atıp rahatsız etmeye devam ediyorsa, onu engelleyerek sizi rahatsız etmesinin önüne geçin,

-         Kendimizi veya çocuklarımızı kullanıcılar olarak eğitmeliyiz,

-         Eğer mağdur çocuğumuz ise onunla iletişim halinde olmak ve hakkında bilgi almak gerekir

-         Çocuğumuzu sosyal medya da sıkı arkadaşı olalım. Çocuğumuzun paylaştığı gönderiler, yorumlar onun duyguları hakkında bize bir izlenim verir.

-         Çocuğumuzu internet erişimini tamamen yasaklamak yerine, onu kontrollü bir şekilde sınırlandırmak daha doğru olur.

 

ZORBA BİZ VEYA ÇOCUĞUMUZ İSE

İnternet ortamında mağdur olduğumuz gibi siber zorba, biz veya çocuğumuz da olabilir. Peki böyle bir durumda neler yapabiliriz. Eğer siber zorba çocuğumuz ise ona üst tabakadan akıl vermek yerine daha samimi bir dil konuşarak, etkilemek gerekir. Bunun dışında;

-         Paylaşım yapmadan önce ilk başta düşünmek, empati kurduktan sonra paylaşım yapmak gerekir. Yüz yüze söyleyemeyeceğimiz şeyleri arkasına sığındığımız cihaz parçasında söylememek gerekir. Karşıdaki kişiyi canlı olarak görmemiz onu incitmediğimiz anlamına gelmez,

-         Sinirliyken paylaşım yapmamak gerekir. O anki duygu durumumuz pek akılcı olmadığı için, doğru olmayan şeyler yapabiliriz

-         Mizah veya şaka yaparken, aşırıya gidip zorbalaşmayalım.

 

Siber zorbalığı tamamen yok etmek mümkün değildir. Hepimiz dijital çağda yaşıyoruz. Ancak bu durumu en aza indirebiliriz. En azından dikkat ederek bu duruma sebep olmayabiliriz.